Op 11 november 2019 vertrok een afvaardiging van de Stichting op eigen kosten naar Nepal om de projecten waar wij als DF (Dhampus Foundation) bij betrokken zijn, te monitoren. De bestuursleden/tandartsen Eric Alkemade en Etienne Lamee werden daarbij vergezeld door Noor Schröder, arts en Karin Mertens, mondhygiëniste. Ook medebestuurslid Paul Ketelaar en zijn partner Karoline voor communicatie en ondersteuning reisden mee. Na een gezamenlijke start in Kathmandu splitsten de teams. Hieronder eerst het verslag van Eric; eronder het verslag van Etienne.

Donderdag 11 november:
Samen met Paul Ketelaar en onze partners Karoline en Noor naar Schiphol. Etienne Lamee en Karin Mertens zijn dag eerder vertrokken. Vlucht tot Abu Dhabi bijna 6 uur. Na 3,5 uur door naar Kathmandu, ongeveer 5 uur. Traditioneel 's avonds gegeten in Fire & Ice met mojito.

Zaterdag:
Acclimatiseren met onze vaste routine. Om 08.30 uur aan het ontbijt in Gaia en erna naar de Stupa. Vervolgens naar Swayambunath (doet me altijd denken aan apenheul!). Daar geluksstenen voor ons zelf en de vrienden van Dhampus Foundation (DF) gekocht. Lunch in Garden of Dreams. Veel sirenes: Xi Jinping, president China, is ook in de stad. 

Jagat heeft liever te maken met India: ongeveer zelfde taal, geloof en mentaliteit. Kisten bekeken om spullen mee te nemen naar Tukuche en Ilam. ‘s Avonds in Yin Yang ons jaarlijkse diner met alle contactpersonen van de projecten. Aanwezig: Deepak en echtgenote (Karuna Foundation), Jagat (Alapot), Mindrup (Matra Griha), Jeroen van den Berg en echtgenote en kind (Nepaltrust), Bijay Tamang en Sristhi (HDSN), Betteke de Gaay Fortman (oud-directeur Karuna, nu Tunafasi), Keshav Pandey en echtgenote (Mountain Leaders/Lions Club) en Jivan (Mountain Leaders). In welkomstspeech via ons reisprogramma alle aanwezige gasten genoemd. Mooie verbanden gelegd, denken en hopen we. Een nieuwe micromotor als donatie aan Bijay gegeven, samen met posters. Kapotte motor nemen we mee terug.

Zondag:
Om 06.15 uur op. Ontbijt in Gaia om 07.00 uur. Jivan brengt ons naar vliegveld.  De tandarts van HDSN, Sritsie, is daar al. Twee grote 747 Jumbo’s van de Chinese president staan achter elkaar geparkeerd, hoezen om de motoren(!). Na vlucht van een uur, ontvangst door Sabita van Karuna, een auto rit van drie uur naar Ilam city. We verblijven in hotel Greenview. Heeft een moderne gevel, vijf jaar oud, maar slecht functionerende warme kraan en vies. Overleg met Sabita en Pradib van Karuna en Sristhi. Scholen blijken bijna allen gesloten i.v.m. hindoeïstisch Dashain festival (10 dagen). Enige dagen later is het hindoeïstische Tihar festival (3 dagen). Sristhi zal het woord voeren. ‘s Avonds veel vechtgeluiden van blaffende honden. 

Maandag:
Afspraak was om 09.00 uur te vertrekken. Onze oude Land Rover was echter defect. Gewandeld naar Karuna kantoor. Alsnog op weg. Laatste half uur bumpy road. Gesprek op health post Sumbek met healthworkers en de mayor. Ze willen graag hulp. Ook mayor heeft tandpijn. 30 kinderen en volwassenen gezien. 75% heeft problemen. In die regio private en openbare scholen. Bij een jonge vrouw komkommers gegeten. Standaard gaat er heel veel suiker al in de theepot! Gemeld dat preventie pas goed werkt als je ook iets aan het suikergebruik doet. Naar tweede health post Barbote geweest. Circa 800 schoolkinderen en 5 scholen. Hulp gewenst.

Dinsdag:
Eerst met kleine jeep weggereden, maar melden meteen dat deze te klein is voor 9 personen. Geruild voor oude Land Rover. Ook bestuurslid van Karuna, Ajit Yonjan-Program Manager, wil mee. Naar Chaimalta health post en Dambar Devi school, 1,5 uur rijden. 90 kinderen gezien, veel cariës. Hulp hier zeer gewenst. Hierna naar de theeplantage Sakhejung. Thee gekocht ook voor Joost en Patty. Nog steeds geen warme douche :-( . Gegeten in hotel.

Woensdag:
Naar Maijogmai regio en Nayabazar, zien de burgemeester en healthpost als mede de school. 1,5 uur fors off road. 82 kinderen gezien. Met name jeugd slecht. Bij terugkomst evaluatie.
HDSN stelt voor de drie bezochte locaties tandheelkundig ter plekke te gaan behandelen, dit i.v.m. afstand en mogelijkheden naar Ilam city te komen. Preventie kan breder uitgerold worden. HDSN beschikt over posters, tandenborstel katoenen ophangzakken voor de kinderen. Mogelijke ondersteuning DF in materialen in de vorm van stoelen, lampen en andere materialen. Karuna, Ajit, wil alle afdelingen ook door een tandartsteam bezocht hebben. Karuna zou daar zelf private tandartsen willen inzetten. Is volgens ons niet realiseerbaar. Eerst op 2 of 3 locaties beginnen. DF ondersteunt lijn HDSN/Srishti. 

Donderdag:
Uitgecheckt, naar Suradaya municipality. Ontvangst door de burgemeester. Veel wards (dorpjes) die hulp behoeven. Burgemeester is kennis van Betteke de Gaay Fortman. Naar een ward gereden. Wat is er veel tandpijn in Nepal. Onderweg afscheidslunch. Klompjes als cadeaus gegeven. Om 16.00 uur op vliegveld Chandragadi. ‘s Avonds nog iets gegeten in Gaia. 

Vrijdag:
Ontbijt overleg met Albert en Indira (Himalyan Care Hands). Zij nemen geen goederen meer mee uit Nederland. Helpen o.a. met lokale materialen in de door hun gefinancierde health post in Alapot. Zijn zeer tevreden over functioneren van Keshav. Bij Garg dental kopen wij dozen tandenborstels en tandpasta om te doneren. Demo mobiele stoel bekeken: all in €700,00. Micromotor €120,00.

We rijden naar Alapot. Chauffeur kan het erg moeilijk vinden. Daar Nederlandse vrijwilligster, Trudy en haar man Laurence, ontmoet. Zij heeft daar veel zaken geordend. Is zeer positief over de health post. Menig tand wordt er verwijderd. Omliggende school wil graag preventie. Jagat moet Jeroen van den Bergh (Nepaltrust) benaderen voor posters. Laurence gaat bedden uit Nederland (via HCH) in elkaar zetten. Ze staan er al een jaar. Ze hadden geen steeksleutels! Binnen 300 m diverse motor werkplaatsen! Er zijn veel te veel bedden, rest moet naar de hoofstad van Mainopokhari. Jagat: ze (Mainopokhari) bellen/mailen niet, dus blijven ze in Alapot staan. Op zoek naar Maitri Griha, niet gevonden. Na de lunch naar Yak & Yeti hotel voor overleg met Deepak. Karuna gaat netwerk voor de disabled en vrouw & kind uitbreiden naar andere districten. Ze bieden geen tandheelkundige zorg en willen met ons en HDSN samenwerken. Wij mogen hun infrastructuur gebruiken. Akkoord met langzaam opbouwen wat betreft behandelingen. Preventie kan sneller en breder. We gaan mening HDSN afwachten. Deepak is ambitieus en wil top ziekenhuizen neer zetten. DF zou dan een ruimte voor tandzorg met materialen kunnen ondersteunen. 


Zaterdag:
‘s Ochtends vroeg vertrekken Paul en Karoline naar Pokhara. Lunch (2 uur) met Betteke. Ze is zeer enthousiast over ons. Wil evt. KNO mensen op onze wijze laten starten als dat kan. Die hebben namelijk meer de neiging te opereren dan te “teachen” . Power vrouw. Gaat ook in Bangladesh en Congo aan het werk. Ze wil graag iets voor ons terug doen, een lezing of zo.
Etienne meldt vanuit Pokhara dat ze een goed eindgesprek met Bijay hebben gehad. Hij is echt betrokken bij het opzetten van projecten en fundraising en het verbeteren van de thk situatie. Goede protocollen en plan van aanpak. Wij gaan goed samen werken in de toekomst! Etienne heeft een ‘heel goed gevoel’ over Tukuche en maakt een apart verslag over de werkzaamheden met Bijay (zie hieronder).

Zondag:
Afgerekend met Gaia en het hotel, kist sleutel bij balie afgegeven. Laatste borrel met Keshav in Gaia. Hij wordt president van de Lions Club Nepal (2021)! Wil medische zorg in Chitwan naar de rural areas uitbreiden.

Eric Alkemade.

Bezoek Tukuche en samenwerking met HDSN 

Vrijdag 12 oktober bezoeken Karin en ik mondhygiëniste Tulasa. De stichting heeft haar opleiding betaald en zij is in 2018 mee op dental camp mee naar Nalang geweest. Ze is inmiddels bevallen van een meisje en woont tijdelijk bij haar ouders, opa, broer en zus in één woning. Een gezellige bijeenkomst, we geven haar een cadeau en krijgen de zegeningen en tika op ons voorhoofd van opa.

Op 15 oktober heb ik met Karin en Bijay Tamang een etentje in de Fish Tail Lodge in Pokhara. Daar spreken we uitgebreid over HDSN, de organisatie waar Bijay voor werkt. Hij geeft ons een inkijkje over de structuur van deze NGO.
Er is een board van 9 personen, allen werkzaam in de gezondheidszorg. Daaronder vallen de ‘leden’, onder wie Bijay, die verantwoordelijk zijn voor het opzetten van projecten, behandelprotocollen èn het werven van fondsen. HSDN krijgt een verzoek om hulp> dat verzoek wordt toegewezen aan één van de leden> die stelt een plan van aanpak op wat vervolgens bij het bestuur wordt ingediend. Na accordering hiervan wordt er gezocht naar ‘sponsoren’ . Dat gaat meestal via een soort Marktplaats-portaal waar fondsen/sponsoren zich kunnen melden voor de financiering van een project. Pas als er zekerheid is over de financiering ervan, kan een project doorgang vinden. De hulp die HDSN aanbiedt is gratis voor de bevolking.

Bijay heeft in 2017/2018 in Nederland bij het Koninklijk Tropeninstituut (KIT) in Amsterdam een Masterdegree gehaald in Gezondheidsontwikkeling/beleid in management van Gezondheidssystemen (zie KIT.nl). Via een fondsstructuur, gelieerd aan het KIT, dient Bijay verzoeken tot financiering van projecten in, die tot dusverre gehonoreerd zijn. HSDN is nu ook bezig om in de diverse regio’s health klinieken op te zetten (Alapot-idee) met daarbij ook de invulling van het personeel. Dergelijke grote projecten worden vooral via Nepalese artsen werkzaam in de Verenigde Staten gefinancierd.
HDSN krijgt verzoeken vanuit de diverse regio’s in Nepal/ of net over de grens in India voor hulpkampen. Dat kan een dental camp zijn maar ook een combinatie met een health camp, waar tot 15 personen bij betrokken worden. Een dental camp bestaat meestal uit 3-4 tandartsen en 2 health-workers. Behandeling vindt op de scholen plaats. Voor grotere/combinatie kampen heeft HDSN speciale tenten ontwikkeld waarin behandelingen ook door artsen plaats kan vinden. Daarnaast heeft deze organisatie  speciale progamma’s ontwikkeld: Brushing-programs en Teach-the-teacher programs. Meestal behelst een dental camp 4 bezoeken in 1-1,5 jaar aan een dorp/regio. 1^e bezoek is voorlichting geven, uitdelen tandenborstels /tandpasta, inventariseren hoeveel hulp er nodig is. Wel wordt al noodhulp verleend. Bij 2^e bezoek worden voor de kinderen katoenen ‘tandenborstelhouders’ meegenomen en start het T-t-T programma, tevens check-up/ extractie/ restaureren/ fluoride-applicaties (óók Zilver Diamide Fluoride).  Van elk kind wordt op de laptop een dossier bijgehouden. Na afloop van het project wordt er geëvalueerd en afgesloten, want als het geld ‘op’ is komt men niet meer terug….. Vervolgens wordt er een verslag gemaakt ter verantwoording aan de board.  Het is een veelzijdige organisatie die op alle fronten ook de medewerking van de (lokale) overheid krijgt. 

Op weg naar Tukuche
Op 16 oktober vertrekken wij vanuit Pokhara naar Jomsom.  We hebben vanuit de ‘Dhampus’-container in het Imperial hotel in KTM handschoenen, naalden, voorlichtingsmateriaal meegenomen. Na een rustige vlucht worden we door onze contactpersoon, al vanaf de eerste reizen van Joost van Vlijmen en het ontstaan van onze stichting, Patrick Maas, opgehaald. De weg is onveranderd slecht, maar het hartelijke welkom door Purna maakt veel goed. Ze is blij met de spullen uit Nederland ( o.a. koffie ) die we hebben meegenomen. s ’Middags gaan we eerst naar de dental post, de vloer is geschrobd en na wat werk aan de stoel doet deze het weer redelijk, evenals de EMS.
Spullen klaargelegd voor de volgende dag. Vervolgens naar de school en gesprek met de headmaster.  Hij is een paar jaar geleden ook al hier werkzaam geweest en volgens Patrick is het een gedreven persoon. Bijay vertelt over zijn HDSN en zijn programma wat we hier willen gaan uitvoeren. En dat er dus ook nu regelmaat in gaat komen. Headmaster is enthousiast en verleent alle medewerking. De dag erop zijn we al welkom. Bijay geeft voorlichting en poetsinstructie met de nodige humor ertussen ( wat kan hij dat goed!)  en vervolgens naar buiten op het schoolplein om te poetsen.

Karin neemt zijn taken over en is de hele dag bezig om in alle klassen hetzelfde te doen. Zij vraagt ook meteen wie er klachten hebben zodat die nog behandeld kunnen worden. 

Bijay en ik gaan naar de healthpost alwaar de patiënten al zitten te wachten. Zelfde verhaal als vorig jaar qua gebits-toestand, veel cariës/paro. We behandelen zo’n 70 patiënten, waarbij ik, naast de extracties ook restauraties maak met de ART methode en GIC restauraties. Aan ‘t eind van de dag zijn er voor Karin nog wat patiënten. De dag erop komen patiënten van heinde en verre voor behandeling ( dat had Purna al gezegd ) . Ook net vóór de middag melden zich opeens ca 40 Lama-monniken/kinderen. Allen worden behandeld, uiteindelijk die dag méér dan 100 patiënten, onze ruggen spelen op. Op vrijdag nog stevig doorgewerkt en totaal méér dan 200 patiënten behandeld. 

Eindconclusie is dat er véél werk aan de winkel is. Het moeilijkste zal de gedragsverandering zijn qua voeding, kinderen komen met de zakjes chips s’morgens naar school. Alleen bij sommige adolescenten was veel plak aanwezig, bij de kleine kinderen wordt er beter gepoetst. Omdat de inwoners van Tukuche vanaf eind november voor een groot deel naar Pokhara gaan i.v.m. het weer en pas eind april terugkeren (school is dan óók dicht) wordt besloten dat het volgend HDSN camp in mei 2020 zal plaatsvinden. Bijay sluit dit kort met Purna en de school. Iedereen was dankbaar dat wij er waren en de hulpkrachten voor de schoonmaak/sterilisatie en voor mij aan de stoel (Sam en Alec-neefje van P&P) waren onmisbare krachten en ze ontvangen van mij hun loon. 

Bij P&P in de Lodge was het erg gezellig én goed verzorgd. Op vrijdag heeft Patrick ons nog gereden naar Muktinath alwaar we een Hindoestaanse tempel bezochten en een 10m hoog Boeddhabeeld op 3800 m. Overnachting in Jomsom en de dag erop weer naar Pokhara. Een mooi bezoek, voldoende stof om over na te denken. Samenwerking met Bijay bijzonder goed, zowel zakelijk, als privé. 

Etienne Lamee.

Deel dit artikel

Ander nieuws